Dunyo yangi o‘zgarishlar davriga qadam qo‘ymoqda. Butun jahonda muammolar birin-ketin paydo bo‘lib, turli mamlakatlar va qit'alar aholisini tashvishga solayotgan davrda Shanxay hamkorlik tashkiloti mintaqaviy taraqqiyot, tinchlik va barqarorlikka ko‘maklashuvchi hamkorlik tuzilmasi sifatidagi mavqeini saqlab qolmoqda 3-4 iyul kunlari Qozog‘iston poytaxti Ostona shahrida bo‘lib o‘tadigan ShHTning navbatdagi sammiti tartibsizliklarga qarshi dunyoda yorug‘lik nuriga aylangan “Shanxay ruhi”ga yana bir bor murojaat qilish imkoniyatiga aylanadi. Qozog‘istonning Xitoydagi elchisi Shaxrat Nurishev ushbu tadbirning ahamiyati haqida so‘z yuritdi.

Qozog‘iston o‘tgan yilning iyul oyidan beri Shanxay hamkorlik tashkilotiga raislik qilmoqda. Mamlakatda 3-4 iyul kunlari boʻlib oʻtadigan yetakchilar sammitiga tayyorgarlik koʻrish maqsadida 140 dan ortiq tadbir va maslahatlashuvlar oʻtkazildi. Butun tashkilot uchun nafaqat katta ahamiyatga ega, balki Qozog‘iston uchun tarixiy voqea bo‘lgan davlat rahbarlarining uchrashuvida Belarusni ShHTning o‘ninchi a’zosi sifatida qabul qilish to‘g‘risidagi qaror imzolanadi.

Sammitda mintaqaviy va xalqaro siyosat masalalari, shuningdek, butun sayyoradagi beqaror geosiyosiy va iqtisodiy vaziyat ham muhokama qilinadi. Zamonaviy dunyo ko'plab xalqaro va mintaqaviy muammolar bilan bog'liq bo‘lgan yangi notinchlik va o‘zgarishlar davriga kirmoqda. Shu bilan birga, ShHT har tomonlama hamkorlikni tashkil etish pozitsiyasiga qat’iy amal qiladi va hech qachon harbiy ittifoq, harbiy muassasa sifatida yoki biror davlatga qarshi chiqmagan.

ShHTni qarama-qarshilikka jalb qilishga urinishlariga qaramay, u doimo muvozanatli pozitsiyani saqlab, xavfsizlikni hamkorlikning ustuvor yo‘nalishlaridan biri deb e’lon qildi. Shanxay hamkorlik tashkiloti doirasida aʼzo davlatlar terrorizm, separatizm, ekstremizm, kiberhujumlar, uyushgan jinoyatchilik va giyohvand moddalar savdosi kabi zamonaviy tahdidlarga birgalikda qarshi kurashish boʻyicha tashabbuslarni muhokama va taqdim etib kelmoqda.

Sammitdan soʻng ShHTga raislik Qozogʻistondan Xitoyga oʻtadi. Biz Xitoy raisligi davrida erishiladigan konsensus va natijalarni ilgari surishni intiqlik bilan kutamiz.

Qozog‘iston “Bir makon, bir yo‘l” tashabbusining vatani va uning muhim hamkoridir. 2013-yilda Xitoy rahbari Si Szinpin Qozog‘iston poytaxti Ostonada Ipak yo‘li iqtisodiy makonini yaratish tashabbusi bilan chiqdi. 20 yildan ortiq rivojlanish jarayonida ShHT global miqyosda sezilarli taʼsirga ega xalqaro tashkilotga aylandi. Aksariyat aʼzo davlatlar Xitoy bilan “Bir makon, bir yoʻl” tashabbusi doirasida ham hamkorlik qiladi, bu esa ShHTni tashabbusni birgalikda ilgari surish uchun muhim platformaga aylantiradi.

Qozog‘iston Prezidenti Qosim-Jomart To‘qayev turli xalqaro forumlarda Qozog‘iston “Bir makon, bir yo‘l”ni qo‘llab-quvvatlashini va uning doirasida kelgusi hamkorlikka tayyor ekanligini bir necha bor ta’kidlagan. Qozog‘iston uchun bu tashabbus katta strategik ahamiyatga ega. Dengizga chiqish imkoni yoʻq mamlakat Yevroosiyoning markazida joylashgan boʻlib, Yevropa va Osiyoni, Shimoliy va Janubni bogʻlaydi. Qozogʻiston oʻz hududida tranzit yoʻnalishlarini rivojlantirish orqali “Bir makon, bir yoʻl” orqali iqtisodiy rivojlanish uchun yangi imkoniyatlarga ega boʻlishga umid qilmoqda.

“Bir makon, bir yo‘l” doirasida Xitoy va Qozog‘iston o‘rtasidagi hamkorlik sezilarli natijalar berdi. Hozirda ikki davlat Qozog‘istonning Ayag‘oz va Shinjon-Uyg‘ur avtonom rayonidagi Tacheng shaharlarini bog‘lovchi uchinchi transchegaraviy temir yo‘l qurmoqda. To‘rtinchi po‘lat magistralni qurish masalasi muhokama qilinmoqda. Ushbu qo‘shma loyihalar "Bir makon, bir yo'l" doirasidagi hamkorlik uchun katta istiqbol va salohiyatni namoyish etadi.

Xitoy va Qozog‘iston o‘rtasidagi har tomonlama strategik sheriklik darajasi misli ko‘rilmagan bo‘lib, o‘zaro ishonch va o‘zaro hurmat bilan ajralib turadi. Bunga ikki davlat rahbarlarining samarali diplomatiyasi tufayli erishildi.

Prezident Si Szinpin va Prezident Qosim-Jomart To‘qayevning strategik rahbarligida Xitoy va Qozog‘iston o‘zaro hamkorlikni faol rivojlantirmoqda. Qozog‘iston rahbari o‘tgan yilning mayidan joriy yilning martigacha Xitoyga uch marta tashrif buyurgan. Xitoy rahbarining ShHT sammitida ishtirok etishi uning Qozog‘istonga beshinchi tashrifi bo‘ladi. Ikki davlat rahbarlarining muntazam shaxsiy hamkorligi ikki tomonlama munosabatlar rivojiga kuchli turtki bo‘lmoqda.

2022-yil sentabr oyida Qozog‘istonga tashrifi chog‘ida Si Szinpin ikki tomonlama munosabatlarning yangi “oltin 30 yilligi” boshlanganini e’lon qildi. O‘ttiz yillik samarali hamkorlikdagi taraqqiyot yo‘lini muvaffaqiyatli yengib o‘tgan Xitoy va Qozog‘istonni yanada porloq kelajak kutib turibdi.

So‘nggi yillarda ikki davlat o‘rtasidagi iqtisodiy hamkorlik energetika, transport, investitsiya va moliya kabi sohalarda chuqurlashdi. Madaniy aloqalar kengayib, xalqlar o‘rtasidagi do‘stlik mustahkamlandi. Erishilgan natijalar Xitoy-Qozog‘iston munosabatlarining keyingi oltin 30 yili ikki davlat o‘rtasidagi do‘stlik, yaxshi qo‘shnichilik va o‘zaro hurmat munosabatlarining mustahkamlanishi bilan ajralib turadi, deyishga asos beradi.